Bardziej zaawansowani miłośnicy filmu zapewne wiedzą, że zanim Federico Fellini stanął za kamerą, osiągnął niemałe sukcesy jako... rysownik. Jego karykatury drukowały ogólnokrajowe włoskie pisma, gdy ich autor miał zaledwie 11 lat. I choć późniejsze filmowe sukcesy przyćmiły te dziecięco-młodzieńcze plastyczne próby, sam Fellini nigdy nie rozstał się z piórkiem, ołówkiem, tuszem. Całe życie zapełniał kolejne opasłe notesy i albumy szkicami, projektami kostiumów i scenografii czy po prostu rysunkowymi wariacjami na dowolny temat. Coś jednak pozostało z pierwszych młodocianych doświadczeń; jego prace zazwyczaj podszyte są humorem, ironią, groteską, zabawną przesadą, surrealistycznym myśleniem i echem podświadomości. Ogląda się je z prawdziwą przyjemnością. Scenograf Bernardo Zapponi pisał o nich: "oniryczne, prawie zawsze niepokojące". Można tylko dodać: jak i jego filmy. Na wystawie znalazło się około pięćdziesięciu rysunków mistrza. Ale eksponowane są nie po to, by odkryć tzw. drugą - malarską - twarz reżysera. Są tylko jednym z elementów w układance mającej ujawnić przed widzem proces powstawania jego filmów od pierwszych pomysłów po finalny produkt. Dlatego obok rysunków wystawiono też listy, scenariusze, osobiste notatki, a nawet zdjęcia dokumentujące pracę na planie filmowym, plakaty, fragmenty scenografii i kostiumy (z legendarnego Casanovy). Ta wystawa jest jakby filmem puszczonym od końca, od społecznej recepcji dzieła, do miejsca poczęcia - pierwotnej idei, która utrwalona została w pospiesznym szkicu czy kilku zdaniach komentarza. Dzięki zebranym obiektom mamy szansę poznać bliżej kulisy pracy nad takimi arcydziełami sztuki filmowej jak Dolce Vita, Osiem i pół, Rzym, Armacord, Casanova, aż po przedostatni jego obraz A statek płynie.

Prezentowana wystawa pokazuje zaledwie skromną cząstkę zbiorów Fondation Fellini pour le cinéma z siedzibą w szwajcarskim Sion. Choć fundacja działa zaledwie od siedmiu lat, zdołała zgromadzić już 15 tys. dokumentów i obiektów, z czego aż 9 tys. wiąże się bezpośrednio z osobą wielkiego reżysera.

Muzeum Miejskie, Ratusz, 17 lipca-31 sierpnia 2008 r.

Piotr Sarzyński, "Polityka"

www.polityka.pl