Indeks cyklu

Spojrzenie Odyseusza

Ulysse's Gaze / To vlemma tou Odyssea

reż. Theo Angelopoulos / Grecja, Francja, Włochy, Niemcy 1995 / 173’

retrospektywa: Theo Angelopoulos Informacje o cyklu Inne filmy cyklu: Aleksander Wielki, Atena wraca na Akropol, Audycja, Myśliwi, Pamiętny rok 36, Pejzaż we mgle, Podróż komediantów, Podróż na Cyterę, Pszczelarz, Rekonstrukcja, Spojrzenie Odyseusza, Trylogia: płacząca łąka, Wieczność i jeden dzień, Zawieszony krok bociana

Obsada

Harvey Keitel, Erland Josephson, Maïa Morgenstern, Thanassis Vengos, Jorgos Michalakopoulos

Opis filmu

Po latach nieobecności do ojczyzny wraca grecki reżyser. Czując narastającą obcość, ale też kryzys twórczy wyrusza w dalszą podróż. Jej celem staje się tym razem poszukiwanie zaginionej kopii filmu braci Manakich, pionierów kina, którzy na początku XX wieku, jako pierwsi, utrwalili obraz Bałkanów. Ślad legendarnego filmu prowadzi go od Grecji, przez Albanię, Macedonię, Bułgarię, Rumunię aż po ogarnięty wojną Belgrad i Sarajewo. Po drodze spotyka kilka kobiet, zwykle ofiar wojen i ideologii. Żadna z nich nie jest w stanie zatrzymać go na dłużej, bo jego chęć znalezienia zaginionych archiwaliów jest większa niż potrzeba posiadania bliskiej osoby.

Jeden z najwybitniejszych filmów Angelopoulosa, który sumuje wszystkie wątki jego twórczości: samotność skazanego na wieczną tułaczkę artysty, motyw granicy - źródła nietolerancji i przemocy oraz okrucieństwa wszelkich ideologii. Angelopoulos współczesną historię wpisał po raz kolejny w wątki mitologiczne. Podróż reżysera staje się bowiem wędrówką Odyseusza, a spotkane po drodze kobiety (ich role zagrała Maïa Morgenstern) przyjmują cechy Penelopy, Kalipso, Kirke i Nausikaa'i. Kontemplacyjne i poetyckie Spojrzenie Odyseusza, zrealizowane 100 lat po wynalezieniu kinematografu, wyrażało sprzeciw Angelopoulosa wobec współczesnego, komercyjnego kina. Stanowiło również dramatyczną odezwę artysty bezradnego wobec wojny na Bałkanach, tragedii Srebrenicy, Mostaru i Sarajewa.

Rafał Syska

Świat potrzebuje teraz kina bardziej niż kiedyś. To właśnie film może być ostatnim bastionem chroniącym świat przed jego spustoszeniem. Zajmując się granicami, różnorodnością języków i kultur, zawsze starałem się szukać nowej formy humanizmu.

Theo Angelopoulos