miasta.gazeta.pl/wroclaw/1,35750,5179465.html

Trudno o przykład filmów bardziej dzielących widzów niż filmy Andrzeja Żuławskiego. Jedni oglądają je z zachwytem, niemal z uwielbieniem, innych jego kino irytuje, szokuje, drażni i odrzuca. W większości filmów Żuławskiego można znaleźć wszystko to, co wywołuje podziw jego wielbicieli (do których zalicza się także niżej podpisany) i absolutną irytację pozostałych: estetyzację przemocy i perwersji, skłonność do przerysowań i nadmiernej ekspresji, ekstatyczny rytm, wszechobecną, rozedrganą kamerę, bardzo głośną ścieżkę dźwiękową, transową, wręcz histeryczną, grę aktorów.

W majowym numerze miesięcznika Zwierciadło reżyser wyznał: W wieku lat 12 lub 13 zobaczyłem w kinie Polonia film Hamlet Laurence`a Oliviera. Niewiele wtedy zrozumiałem, ale poraziło mnie, że może istnieć zupełnie inny świat niż szara, ponura, stalinowska Warszawa. Że można stwarzać rzeczy piekielnie inteligentne i bardzo piękne. (...) Wiedziałem: jak dorosnę chcę robić filmy. Nigdy nie miałem co do tego wątpliwości. W 1984 roku w taki sposób definiuje kino: Jest to niezwykła sztuka rozbudzania ludzi, jeden z wyjątkowych sposobów wstrząsania ludzka naturą.

Andrzej Żuławski (ur. 1940) jest reżyserem filmowym, pisarzem i intelektualistą. Pochodzi z rodziny o wielkich tradycjach pisarskich, jego ojcem jest prozaik Mirosław Żuławski (1913 – 95). Maturę zdał w Paryżu, gdzie studiował też reżyserię. Po powrocie do kraju został asystentem Andrzeja Wajdy, studiował także filozofię. Jego debiutem kinowym jest film Trzecia część nocy, który stał się jednym z najbardziej dyskutowanych filmów 1971 roku. Na tle ówczesnej polskiej kinematografii szokował oryginalną strukturą narracji, barokowym przepychem inscenizacji, odważnym łączeniem brutalnego naturalizmu z wizjonerstwem. Wniósł też nową interpretację okresu okupacji, dość odległą od tego, co proponowała "szkoła polska". Jego drugi film Diabeł został zakazany przez ówczesne władze. Żuławski wyjechał wtedy do Francji, gdzie nakręcił swój pierwszy film francuski Najważniejsze to kochać (w rolach głównych Romy Schneider i Klaus Kinski). Po powrocie do Polski rozpoczął realizację bardzo ambitnego zamierzenia: była to adaptacja trylogii s.f. Na srebrnym globie, którego produkcja została przerwana w 1977 roku. Odtąd Żuławski pracował we Francji, gdzie rozwinął swój charakterystyczny styl i gdzie powstały znakomite filmy.: Opętanie (1981), Kobieta publiczna (1984), Narwana miłość (1985), Borys Godunow (1989), Błękitna nuta (1991), Wierność (2000). W 1996 roku nakręcił w Polsce kontrowersyjną Szamankę. Należy pamiętać, że Żuławski jest także autorem kilkunastu ważnych powieści.

Twórczość tego wybitnego, ale kontrowersyjnego artysty, wręcz idealnie nadaje się do prezentacji na festiwalu ERA NOWE HORYZONTY. Innym, ważniejszym powodem skłaniającym mnie do przedstawienia dorobku Andrzeja Żuławskiego we Wrocławiu jest fakt, że w Polsce, gdzie artysta zrealizował kilka filmów, gdzie mieszka i pisze oraz wydaje swoje książki, świadomość jego wyjątkowej roli w światowym kinie autorskim jest dużo niższa niż gdziekolwiek w Europie...
 

Roman Gutek

Gazeta Wyborcza, Wrocław, 5 maja 2008

Zapraszamy do dyskusji na forum ENH